Poszukiwanie złóż pozwala na określenie i udokumentowanie miejsc potencjalnego występowania surowców mineralnych. Jest to pierwszy etap długiego procesu, umożliwiającego ostatecznie podjęcie eksploatacji zgromadzonych w złożu kopalin. Na czym polega poszukiwanie i rozpoznawanie złoża i jakie trzeba spełnić warunki, aby móc podjąć się prowadzenia takiej działalności?
Czym jest poszukiwanie złóż?
Definicję poszukiwania złóż w rozumieniu prawa polskiego zawiera art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 Prawo geologiczne i górnicze. W rozumieniu ustawy, poszukiwanie złóż obejmuje prace geologiczne, geofizyczne lub poszukiwania prowadzone za pomocą robót górniczych, mające na celu ustalenie oraz sporządzenie wstępnej dokumentacji złóż kopalin bądź wód podziemnych. Prace tego typu prowadzi się więc, aby ustalić miejsce występowania złoża oraz poznać jego ewentualną użyteczność. Badania dotyczyć mogą również dokładniejszego poznania złóż kopalin uprzednio odkrytych.
Poszukiwanie złóż nie dotyczy przeszukiwania obszarów o zwiększonym nagromadzeniu surowców, związanym z wcześniejszą działalnością wydobywczą, np. hałd pokopalnianych. W takich miejscach występowanie surowca ma charakter antropogeniczny, czyli związany i wynikający z wcześniejszej działalności człowieka.
Jaki rodzaj prac obejmuje rozpoznawanie złoża?
Po wstępnym ustaleniu miejsca występowania złoża, możliwe jest przejście do etapu rozpoznawania złoża. Rozpoznawanie obejmuje działania i prace geologiczne, których głównych celem jest przygotowanie dokumentacji złoża, niezbędnej dla wystąpienia z wnioskiem o koncesję na jego eksploatację.
W ramach rozpoznania, możliwe jest nie tylko określenie położenia złóż, ale np. określenie ich wielkości, a tym samym opłacalności podjęcia ewentualnej działalności wydobywczej. Możliwe jest również oszacowanie wpływu ewentualnego wydobycia na środowisko naturalne.
Metody poszukiwania złóż
Metody poszukiwania złóż dzieli się zwykle na geologiczne, geofizyczne oraz górnicze.
- Badania geologiczne polegają na obserwacji i analizie budowy terenu i jego przeszłości geologicznej. Uwzględniane są również zjawiska występujące na powierzchni ziemi, mogące świadczyć o obecności minerałów użytecznych w podłożu.
- Metody geofizyczne obejmują sejsmikę inżynierską, refleksję, tomografię elektrooporową ERT, a także badania magnetometryczne, elektrometryczne i radiometryczne.
- Poszukiwania metodami górniczymi dotyczą głównie wykonywania wykopów, odkrywek i nawierceń.
Jakich pozwoleń wymaga prowadzenie poszukiwania i rozpoznawania złóż?
Chcąc rozpocząć działalność polegająca na poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż minerałów, za wyjątkiem węglowodorów, konieczne jest uzyskanie koncesji od ministra właściwego do spraw środowiska. Opłacony wniosek o wydanie koncesji wystąpić może każdy przedsiębiorca. Koncesja upoważnia do prowadzenia badań, mających na celu rozpoznanie lub poszukiwanie złóż takich kopalin, jak węgiel kamienny, węgiel brunatny, metan występujący jako kopalina towarzysząca, rud metali, pierwiastków promieniotwórczych, siarki, soli, gipsu i anhydrytu, a także kamieni szlachetnych, metali ziem rzadkich i gazów szlachetnych.