Słonina, czyli podskórna warstwa tłuszczu z grzbietu, tułowia lub boków świni sama w sobie jest już produktem mocno zapomnianym. Zastanawiasz się zapewne: cóż niezwykłego może być w kawałku tłuszczu? Jak się okazuje, bardzo wiele. Na wschodzie jest ona bardzo mocno zakorzeniona w kulturze. Słonina ukraińska, czyli oryginalnie sało, jest bardzo cenionym przysmakiem i nadal cieszy się ogromną popularnością. Niepowtarzalny aromat i przeróżne sposoby jej przygotowania sprawiają, że znajduje uznanie nawet wśród wybitnie wybrednych smakoszy.
Element wschodniej kultury
Zarówno słonina rosyjska, jak i ta z Ukrainy, mają korzenie w długoletniej tradycji kulinarnej. Jest ona na wschodzie stałym elementem życia towarzyskiego, ze względu na to, że pasuje zarówno do lekkich sałatek, jak i ciężkich alkoholi, nie obejdzie się bez niej żadne przyjęcie czy spotkanie. Jako element kultury można spokojnie postawić ją obok dań takich jak barszcz ukraiński, pierogi pielmieni czy gołąbki. Najlepszym wyznacznikiem tego, jak głęboko zakorzeniona w kulturze jest ukraińska słonina, jest fakt, że powstały o niej liczne ludowe przyśpiewki i piosenki.
Większość świata zna słoninę jedynie w postaci kostki smalcu, w Polskiej tradycji spotkamy ją jeszcze w połączeniu z mięsem, cebulą, jabłkiem i majerankiem jako swoiste smarowidło do chleba. Poza wschodem Europy, Rosją i Bałkanami, smalec służy jednak głównie jako składnik dań i tłuszcz do smażenia. Dlatego właśnie tak wielkim zdziwieniem dla Europejczyka jest zderzenie z nieznanym i nieco dziwnym, wschodnim zwyczajem jedzenia jej w postaci zakąski.
Jak powstaje słonina ukraińska, rosyjska i litewska?
Słonina ukraińska, rosyjska i litewska może być przygotowany na przeróżne sposoby: najstarszą i najszlachetniejszą metodą jest zasalanie. Polega na dokładnym obtoczeniu kawałka słoniny ze skórą w soli, a następnie pozostawienie go w kamionkowym naczyniu na kilka miesięcy. Ze względu na właściwości antyseptyczne i higroskopijne soli nie ulega zepsuciu, a wręcz przeciwnie, zyskuje niepowtarzalny smak i konsystencję, której wręcz nie da się opisać. Najbliższe prawdy byłoby zapewne stwierdzenie, że taka słonina jest niczym delikatnie kruche masło – ma strukturę, ale jednocześnie rozpływa się w ustach.
Szczególnie charakterystycznym sposobem przyrządzania słoniny rosyjskiej jest wędzenie oraz przyprawianie jej pieprzem. Tak przygotowana zyskuje niezwykłego, dymnego aromatu i wyraźnej ostrości. Razem z chlebem żytnim i ogórkami kiszonymi tworzy nadzwyczajne, przepełnione wspaniałym smakiem trio. Słoninę spotkamy także w przerażającej wręcz ilości innych odsłon. Można przyrównać ją do rosołu, każda gospodyni domowa ma swój niepowtarzalny przepis i choć podstawa jest podobna, to każda wersja jest nieco inna.
Z najciekawszych metod przygotowania słoniny możemy wskazać te przyprawiane ziołami i papryką, są one również, wedle uznania gospodarza, solone, suszone, wędzone lub pieczone. Najbardziej zaskakującym jest jednak solona słonina w czekoladzie deserowej. Nie, to nie żadna pomyłka, a jedynie przejaw ułańskiej fantazji i zamiłowania Ukraińców do tego produktu. Tego delikatesu nie spotkamy jednak nigdzie na świecie poza Ukrainą.
Jak jeść i z czym podawać?
Wspomnieliśmy już, że ukraińska słonina świetnie pasuje jako zakąska do ciężkiego alkoholu (np. słynnej ukraińskiej horilki). Tradycyjnie kroi się ją po prostu w cienkie plasterki i podaje ułożoną na talerzu. Jeśli jednak nie jesteśmy przyzwyczajeni do spożywania jej w takiej formie, to nic nie stoi na przeszkodzie zaserwowania z nią sałatki z pomidorów, cebuli i sałaty. Możemy także pokusić się o podanie jej na chlebie (koniecznie razowym!) w towarzystwie ogórków kiszonych lub małosolnych, swojskiego masła i czosnku. Wędzona słonina może być świetnym dodatkiem do sałatki. Soloną natomiast możemy z powodzeniem pokroić w kosteczkę i skomponować koreczki, składające się z ogórka, pomidora i właśnie naszej słoniny. Jeśli nie zależy nam na byciu tradycjonalistą, to nie musimy się ograniczać, a sposób wykorzystania tego unikalnego przysmaku zależy tylko i wyłącznie od naszej wyobraźni.